Oude pesticiden
Binnen de erfgoedsector worden we regelmatig geconfronteerd met insecten. Tegenwoordig passen we binnen het War Heritage Institute geïntegreerde ongediertebestrijding (Integrated Pest Management) toe om de insecten die onze collectie kunnen beschadigen te monitoren en te beheren.
In het verleden werden in sommige van onze vitrines echter mottenballen met naftaleen (C10H8) gebruikt. De geur van naftaleen is daar en op sommige objecten dan ook soms nog steeds aanwezig.
- Naftaleen | Naftaleen is een polycyclische aromatische koolwaterstof (PAK) en komt op natuurlijke wijze in steenkoolteer voor.
1. Naftaleen
Verschillende soorten polycyclische aromatische koolwaterstoffen kunnen DNA-schade veroorzaken, waardoor ze zeer kankerverwekkend zijn. PAK’s worden hoofdzakelijk aangetroffen in ruwe olie, steenkool en teer; ze worden gevormd wanneer fossiele brandstoffen of biomassa worden verbrand. Naftaleen is het meest voorkomende bestanddeel van steenkoolteer en komt ook vrij in moderne processen voor het kraken van aardolie bij hoge temperaturen.
Naftaleen werd in het verleden vaak als mottenafweermiddel gebruikt. De stof komt dan ook in mottenballen voor en tegenwoordig worden nog steeds mottenballen met naftaleen geproduceerd. Dit is niet zonder risico’s. Onbedoelde blootstelling en verkeerd gebruik van naftaleenmottenballen werden reeds met incidenten van ernstige morbiditeit bij kinderen en volwassenen in verband gebracht. Naftaleen is zeer vluchtig en heeft een kenmerkende geur.
Blootstelling aan naftaleen door inademing, inname of huidcontact veroorzaakt gezondheidsrisico’s: misselijkheid, braken, buikpijn, diarree, koorts. In ernstige gevallen kan het zelfs tot stuiptrekkingen, coma en de dood leiden. Het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) heeft naftaleen ook als een mogelijke kankerverwekkende stof voor de mens geïdentificeerd.
Hoe zichzelf beschermen?
Draag altijd nitrilhandschoenen, een labojas en een FFP3-masker bij het hanteren van voorwerpen die met naftaleen zijn behandeld, of bij het openen van vitrines waarin voorwerpen behandeld met naftaleen worden bewaard en waar de stof dus nog kan blijven hangen.